Blok zinciri, 2008 yılında Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir kişi ya da grup tarafından keşfedildiği düşünülmektedir. Satoshi Nakamoto, dünyaya ilk kripto para birimi olan Bitcoin‘i tanıtmıştır. Blok zinciri yapısına benzer şifreli yapıların daha önceden de kullanıldığına dair söylentiler olsa da, blok zinciri Bitcoin para birimiyle ilk kez kullanılmıştır.
Blok zinciri, kripto paralarla ilgili tüm işlemlerin kaydedildiği dijital bir defterdir. Sadece kripto para üretimi değil, aynı zamanda kripto paraların saklanması, yönetilmesi ve depolanması gibi birçok farklı alanda kullanılır.
Blok zinciri, bloklardan oluşur. Yeni veriler periyodik olarak ağa eklenir ve yeni bir “blok” oluşturulur, ardından bu blok “zincire” eklenir. Bu süreç, blok zinciri defterinin tüm düğümlerde güncellenmesini sağlayan bir ağı içerir.
Blok zinciri, dağıtılan bir veritabanıdır ve bilgileri elektronik olarak dijital bir biçimde saklar. Merkezi olmayan, internet üzerinde dağıtık bir yapıda hızlı, güvenilir ve esnek bir teknoloji olarak çalışır.
Blok zincirindeki veriler, bir merkez veya merkezi grup tarafından tutulmaz. Sistem, verilerin herkes tarafından tutulduğu bir yapıya sahiptir. Bu, blok zincirinin dağıtık bir yapıya sahip olduğunu gösterir. Blok zinciri, merkezi yapıları dağıtık hale getirir. Aynı veri kaydı, birbirine bağlı bilgisayarlarda saklanır ve bu da dağıtık bir yapıdır. Bütün bilgisayarlar tek bir sunucu gibi çalışır. Bir düğümde teknik bir arıza olduğunda sistem etkilenmez. Bunun nedeni, verilerin diğer bilgisayarlarda bir kopyasının bulunmasıdır.
Blok Zincir Nasıl Çalışır? Çalışma Prensibi Nedir?
Blokların içinde işlem bilgileri ve önceki blokun şifrelenmiş hash’i yer almaktadır. Hash, işlem kimliğini temsil eder. Bloklar, kendilerinden önceki bloklara şifreli bir şekilde bağlanmıştır. Düğümler, bilgilerin doğruluğunu kontrol eder. Doğrulama işlemi için ileri matematiksel problemler çözülerek bloktaki olayların doğruluğu kontrol edilir. Doğrulama onayı alındığında blok, zincire eklenir.
Bir örnek üzerinden çalışma prensibini açıklayalım:
- Bir tüketici Bitcoin satın alır.
- İşlem verileri, Bitcoin’in merkezi olmayan düğüm ağı üzerinden bilgisayar algoritmaları kullanılarak işlemi onaylamak için gönderilir.
- Düğümler, işlemi onaylar.
- Onay alındıktan sonra, işlem diğer işlemlerle gruplandırılarak bir blok oluşturulur ve zincire eklenir.
- Blok tamamen şifrelenir ve işlem kalıcı hale gelir. Artık blok zincirinden kaldırılamaz veya değiştirilemez.
Blok Zincirin Avantajları ve Dezavantajları
Avantajları:
- İşlemlerin Daha Yüksek Doğruluğu:
Blok zinciri ağı, binlerce bilgisayarın doğrulama yapmasıyla işlemlerin yüksek doğrulukla kaydedilmesini sağlar. Bu, insan hatalarını azaltır ve doğru veri kaydı oluşturur. Veri tabanında bir hata olsa bile, sadece bir kopyada mevcut olur ve ağın en az %51’i tarafından doğrulama yapmadıkça hatanın zincirin geri kalanına yayılması engellenir. - Maliyet Düşüşleri:
Blok zinciri, üçüncü taraf doğrulama gereksinimini ve bununla birlikte ilişkili maliyetleri ortadan kaldırır. Bu nedenle, tüketiciler için işlemlerin doğrulanması veya belgelerin onaylanması gibi maliyetler düşer. - Güvenli İşlemler:
Bir işlem kaydedildikten sonra, blok zinciri ağı tarafından doğrulanır. Merkezi olmayan bir ağ olan blok zinciri, hileli işlemlerin neredeyse imkansız hale gelmesini sağlar. - Şeffaflık:
Çoğu blok zinciri açık kaynaklıdır, yani herkesin kodunu görebileceği anlamına gelir. Bu, sistemdeki işleyişi ve güvenlik önlemlerini daha şeffaf hale getirir.
Dezavantajları:
- Hız ve Veri Verimsizliği:
Blok zinciri, işlemlerin onaylanması için daha büyük bir ağa bağımlı olduğundan hareket hızında sınırlamalar olabilir. Bu nedenle, diğer hızlı veritabanı sistemlerine kıyasla daha yavaş işlem yapabilir. - Yüksek Enerji Maliyetleri:
Blok zinciri teknolojisi, kullanıcıların işlem ücretlerinden tasarruf sağlarken büyük miktarda enerji tüketir. Özellikle Proof of Work (PoW) sistemini kullanan Bitcoin gibi kripto para birimleri, enerji yoğun işlem doğrulama süreçleriyle yüksek enerji maliyetleri ve çevresel etki yaratır
